Frank Moreels van de Europese Transportvakbond vindt dat Europa moet jagen op de organisatoren van fraude en uitbuiting. Hij pleit voor eerlijke arbeidsomstandigheden en een gelijke bescherming voor alle werknemers binnen de EU. Hij deelt in deze bijdrage zijn persoonlijk standpunt.
In de onderstaande tekst breekt Frank Moreels, voorzitter van de Europese Transportvakbond (ETF), een lans voor het aanpakken van de uitbuiting en onrechtvaardigheid in de transportsector. Deze bijdrage werd geschreven zonder inmenging de redactie en verwoordt de persoonlijke opinie van Moreels.
Het gaat niet goed met Europa. Terwijl landen als Frankrijk en Duitsland grenscontroles herinvoeren binnen de Schengen-zone, blijft een van de grootste problemen voor de transportsector onbeantwoord: sociale dumping. In plaats van de kern van het Europese project te ondermijnen door controles op te voeren aan binnengrenzen, zouden de EU-lidstaten hun energie beter richten op het aanpakken van de uitbuiting en onrechtvaardigheid in de transportsector.
Sociale dumping: open grenzen voor uitbuiting
Recent voerden Noorwegen, Oostenrijk, Duitsland, Denemarken, Frankrijk, Zweden, Slovenië en Italië opnieuw grenscontroles in. Straks zullen vrachtwagens weer gedwongen zijn aan te schuiven aan de binnengrenzen.
Tegelijk worden vrachtwagenchauffeurs uit Europa of derde landen, onder wie velen weken- of maandenlang van huis zijn, uitgebuit door malafide werkgevers. Die chauffeurs leven en werken vaak onder onmenselijke omstandigheden, terwijl ze een hongerloon ontvangen dat nauwelijks voldoet aan de basisrechten. De staking van truckchauffeurs uit derde landen vorig jaar in Gräfenhausen onderstreept de wanhoop en frustratie van die werknemers. Ze kwamen in opstand tegen werkgevers die hen als moderne slaven behandelen, zonder respect voor de Europese regels die hun werkomstandigheden zouden moeten beschermen.
Het Mobility Package voorziet in maatregelen rond rij- en rusttijden, eerlijke lonen en basisarbeidsrechten, maar de naleving van die regels is volstrekt onvoldoende. In België, waar slechts een handvol inspecteurs toeziet op honderdduizenden vrachtwagens, blijft handhaving vaak uit, wat uitbuiters vrij spel geeft. Het is niet anders in andere Europese lidstaten. Zonder strikte controles en sancties blijft het Mobility Package een papieren belofte, terwijl sociale dumping en uitbuiting toenemen.
Nutteloze symboolpolitiek
De herinvoering van grenscontroles onder het mom van veiligheid is een dure, nutteloze en misplaatste maatregel die inspeelt op het rechts-extremistische narratief. Dat narratief reduceert migranten en grensoverschrijdend verkeer tot een bedreiging en speelt vooral op onderbuikgevoelens in, zonder werkelijke oplossingen te bieden. Het geeft het beeld van daadkracht, maar lost geen enkel structureel probleem op, zoals de uitbuiting en het gebrek aan bescherming van migrante werknemers.
Terwijl middelen worden vrijgemaakt om de nutteloze grenscontroles te faciliteren, schiet Europa tekort op het gebied van sociale rechtvaardigheid. Het falen om uitbuiting en sociale dumping te bestrijden, is immers een grotere bedreiging voor de Europese samenleving. Het probleem van uitbuiting in de transportsector vereist effectieve Europese samenwerking en inspectie, niet het terugdraaien van de Schengen-gedachte.
Oproep voor Europese solidariteit
Europa moet zich concentreren op eerlijke arbeidsomstandigheden voor iedereen. Het echte probleem waarmee we vandaag worden geconfronteerd, heeft zijn oorsprong in het feit dat de Europese Unie vooral gecreëerd is als een grote gemeenschappelijke markt, zonder adequate maatregelen om de onevenwichtigheden, gecreëerd door een dergelijke grote, diverse markt, aan te pakken.
Het antwoord op de uitdagingen in de transportsector ligt niet in de herintroductie van grenzen, maar in het versterken van samenwerking, handhaving en solidariteit en een terugkeer naar de grondprincipes waarop dit Europese project is geïnspireerd.
In grensoverschrijdende transportactiviteiten betekent dit het inzetten van meer inspecteurs, zowel op nationaal als op Europees niveau, en het versterken van de European Labour Authority (ELA) met een mandaat om daadwerkelijk controles te organiseren. Het zou de prioriteit moeten zijn om die rechten te beschermen in plaats van ons blindelings te richten op symboolpolitiek.
In plaats van de jacht te openen op mensen die op de vlucht zijn voor oorlog, honger en geweld zou Europa beter jagen op de organisatoren van fraude en uitbuiting. Geen terugkeer naar gesloten grenzen, maar naar eerlijke arbeidsomstandigheden.
Het is tijd dat Europa niet de retoriek van verdeeldheid volgt, maar zich vastberaden inzet voor een sociaal en solidair beleid. We moeten streven naar eerlijke arbeidsomstandigheden en gelijke bescherming voor alle werknemers binnen onze Unie, ongeacht hun afkomst. Alleen door een grensoverschrijdende aanpak van sociale dumping kunnen we een transportsector waarborgen die rechtvaardig, eerlijk en toekomstbestendig is. Een terugkeer naar gesloten grenzen is geen oplossing voor de uitdagingen van de toekomst – een verenigd Europa dat zijn werknemers beschermt, wél.
Auteur: Frank Moreels, voorzitter Europese Transportvakbond (ETF)
