Het belangrijkste nieuwsfeit van 2022 voor Philippe Van Dijck:
Ook in 2022 beroerde de meest besproken wet in de havengemeenschap de gemoederen binnen havenkringen. Op 26 oktober 2022 vernietigde de Raad van State de ‘uitvoeringsbesluiten’ van de wet-Major en markeerde daarmee een volgend hoofdstuk in deze saga.
De vernietiging van de uitvoeringsbesluiten van de wet-Major sloeg in als een bom in de havenwereld. Hoewel de uitspraak niet geheel onverwacht kwam nu het Europees Hof zich ook recent tegen de wet uitsprak, was het toch even schrikken voor zowel werkgevers als vakbonden.
De uitspraak is bijzonder omdat dit soort ‘mijlpaalarresten’ maar zeer zelden voorkomen, zeker in gevoelige materies als havenarbeid.
Voor wie graag de hele materie nog eens doorneemt: hieronder meer duiding met de nuttige links naar de eerder verschenen artikels over de wet-Major.
Het begint allemaal met de wet-Major, een zeer korte wet met vijftien artikels uit 1972. De wet bepaalt zeer kort dat “enkel erkende havenarbeiders binnen havengebied havenarbeid mogen verrichten.” Bonden en werkgevers discussiĂ«ren al sinds 1972 over wat ‘havenarbeid’ precies inhoudt, hoe de voorwaarden voor ‘erkenning’ er moeten uitzien en waar dat ‘havengebied’ juist begint en eindigt.
Over de jaren heen zijn die principes anders ingevuld. Via verschillende uitvoeringsbesluiten werden er telkens andere interpretaties gegeven aan die termen. Soms helde de discussie over naar de ene kant onder invloed van enkele machtige havenbazen enerzijds, en soms werd de voorkeur gegeven aan een ruimere bescherming van de dokwerkers onder druk van de vakbonden anderzijds.
Zo werd in 2004 een onderscheid ingevoerd tussen ‘algemene’ havenarbeiders en ‘logistieke’ havenarbeiders. Maar een oplossing waar beide partijen zich 100% in konden vinden, kwam er nooit. Af en toe liepen de gemoederen zelfs hoog op en iedere voorgestelde wijziging draaide op niets uit.
Oplossing Peeters
De laatste uitvoeringsbesluiten die enkele maanden geleden werden vernietigd door de Raad van State, waren van de hand van Kris Peeters en werden gepubliceerd in een KB van 10 juli 2016.
Het KB van 2016 was op haar beurt al een toegeving. De vorige uitvoeringsbesluiten uit 2004 werden immers door Europa gezien als een inbreuk op de vrijheid van vestiging. Er volgde een ingebrekestelling van Europa en de uitvoeringsbesluiten werden aangepast door Kris Peeters in 2016. Nu blijkt dus dat ook die aanpassing niet volstaat.
Reacties
Hoewel de wet-Major als principe dus wel nog overeind bleef, hoeft het geen verdere uitleg dat de vakbonden niet opgezet waren met de vernietiging.
Enkele bedrijven uit de haven, met inbegrip van Fernand Huts, waren dan weer dolgelukkig.
De politiek reageerde eerder voorzichtig en afwachtend. Antwerps Havenschepen Annick De Ridder riep op om het hoofd koel te houden en snel samen aan tafel te gaan zitten. Federaal minister van werk, Pierre-Yves Dermagne (PS), lanceerde een paar weken na de vernietiging al een nieuw initiatief om het vernietigde KB te vervangen en zo tegemoet te komen aan de bezorgdheden van de dokwerkers.
Het ziet er dus naar uit dat dit onderwerp ook in 2023 nog heel wat voeten in de aarde zal hebben.
