De sanctiemaatregelen zijn ontworpen om te voorkomen dat Rusland profiteert van handel in goederen die kunnen worden gebruikt in militaire operaties en om de economische druk op Rusland te vergroten als reactie op zijn destabiliserende acties in Oekraïne.

Gevoelige goederen

Sinds het begin van de aanvallen heeft de Europese Unie al twaalf sanctiepakketten aangenomen. Het voorbije jaar lag de focus op het verder aanscherpen van het verbod op de uitvoer van gevoelige goederen, zoals onderdelen voor het vervaardigen van drones, en op het aanpakken van de omzeiling van de sanctiemaatregelen. In het twaalfde sanctiepakket werd eveneens een verbod ingevoerd op de invoer van Russische diamant. De EU trof ook intensieve maatregelen om de omzeiling van die sanctiemaatregelen tegen te gaan.

Extra werklast

De naleving van de sanctiepakketten zorgvuldig controleren en verwerken, brengt een aanzienlijke extra werklast voor de douanediensten met zich mee. Volgens een inschatting van de douane zijn er in totaal 243 voltijdse equivalenten die zich uitsluitend hiermee bezighouden: 197 in eerstelijnscontrole, 18 in tweedelijnscontrole, 16 in opsporingsonderzoeken, 4 voor het afhandelen van overtredingen en 8 in de omkadering.

De douane stelt vast dat het aantal aangiftes als gevolg van de sanctiemaatregelen is afgenomen, waardoor ook het aantal niet-conforme aangiftes daalde. Zo werden in 2022 voor de invoer vanuit Rusland en Wit-Rusland 19.191 aangiftes ingestuurd, waarvan er 5.901 grondig gecontroleerd werden. Daarvan waren er 67 niet-conform.

Dalende aangiftes

In 2023 noteerde de douane nog 6.260 aangiftes, 923 controles en 42 niet-conforme aangiftes. Het aantal niet-conforme aangiftes daalde met betrekking tot de invoer met 37,31%.

Voor wat betreft uitvoer naar Rusland en Wit-Rusland waren er in 2022 107.465 aangiftes, waarvan er 86.473 grondig gecontroleerd werden. Dat leverde 388 niet-conforme aangiftes op. In 2023 waren er nog 87.244 aangiftes. Uit de 48.049 controles bleken 200 aangiftes niet-conform, wat overeenstemt met een daling van 48,45 %.

“De resultaten bevestigen de inspanningen van de Douane en zijn toewijding aan het handhaven van de Europese sancties”, zegt minister van Financiën Vincent Van Peteghem. “Een strikte opvolging van de economische sanctiemaatregelen tegen Rusland blijft cruciaal. Ik ben trots dat we kunnen rekenen op FOD Financiën die daar elke dag aan meewerkt. Oekraïne en onze Europese partners kunnen daarbij blijvend op de strikte implementatie en toepassing van de sancties door België rekenen.”

De douane blijft naar eigen zeggen alert, zowel voor de toepassing van de sanctiemaatregelen als voor verdachte activiteiten die kunnen wijzen op pogingen om de maatregelen te omzeilen.