Coalitie bedrijven vraagt overheid opnieuw om steun voor CO2-opslag

Het zijn niet de minste namen uit de industrie die via de ‘Verklaring van Oslo’ aandringen bij de Belgische overheden om steun bij CCS-projecten. CCS staat voor Carbon Capture and Storage ofwel het afvangen en opslaan van CO2. Port of Antwerp-Bruges, Air Liquide, Carmeuse, Fluxys, ENGIE, Lhoist, Equinor, INEOS, North Sea Port, TotalEnergies, Heidelberg Materials, ArcelorMittal, Holcim, ExxonMobil en BASF maken deel uit van de coalitie. “Zonder regelgeving op maat en financiële hulp dreigen bedrijven te delokaliseren in plaats van te decarboniseren”, waarschuwt de coalitie.

“CCUS (waarin naast opvang en opslag ook nog de benutting ervan is voorzien, red) is van cruciaal belang voor de decarbonisatie van de Belgische economie, omdat het veilige koolstofarme energiebronnen biedt zoals ‘blauwe’ waterstof en een koolstofarme energievoorziening mogelijk maakt. Zelfs tijdens periodes waarin er weinig hernieuwbare energie wordt opgewekt”, klinkt het bij Port of Antwerp-Bruges. “Er zijn al belangrijke beleidsstappen gezet in België, met regelgevende kaders voor CO2-transport en bilaterale overeenkomsten voor grensoverschrijdende CO2-opslag onder het Protocol van Londen. Om investeringsbarrières en tijdsonzekerheden in de ontwikkeling van infrastructuur te overwinnen, moeten alle belanghebbenden echter samenwerken en snel handelen.”

Financiële steun

De Belgische industriële bedrijven vragen in de ‘Verklaring van Oslo’ financiële en regelgevende steun van de verschillende overheden. Want het is niet zeker dat ze de hogere kosten voor de CO2-opslag in een concurrentiële markt zullen kunnen doorrekenen, luidt het. Concreet pleiten de bedrijven voor financiële steun om de risico’s te verlagen voor bedrijven die als pioniers investeren in CO2-opslag, en dan in het bijzonder de infrastructuur. Ze vragen ook vrijheid. “Leg geen specifieke technologie op, maar focus op de CO2-reductie. Focus op de resultaten”, legde Daan Schalck, CEO van North Sea Port, uit aan persagentschap Belga.

Dat de bedrijven andermaal hengelen naar overheidssteun is opmerkelijk omdat diverse CCS-projecten al kunnen rekenen op stevige subsidies. De Vlaamse regering keurde een cofinanciering van 10 miljoen euro goed voor het project Kairos@C en 2,5 miljoen voor Antwerp@C. Beide projecten krijgen, over een periode van 13 jaar, ook nog eens een slordige 500 miljoen euro aan Europese steun.

Projecten BASF Antwerpen

“Antwerp@C is een infrastructuurproject, bestaande uit connector-pijpleidingen op linker- en rechteroever. Het verbindt diverse sites waar CO2 wordt afgevangen door middel van een systeem van pijpleidingen. De afgevangen CO2 komt samen in een terminal om ze vloeibaar te maken en te transporteren. In een latere fase wordt ook de mogelijkheid van een pijpleiding naar Rotterdam bekeken”, aldus Frederik Pieters, stafmedewerker van BASF Antwerpen en werkzaam binnen het Kairos@C-project in een eerdere reactie aan Flows.

“Kairos@C is dan weer een project van BASF Antwerpen en Air Liquide, waarbij we een volledige keten willen opzetten voor CCS vanaf de BASF-site in Antwerpen. Concreet wordt er door beide bedrijven bij vijf verschillende installaties CO2 afgevangen: drie installaties bij BASF Antwerpen (één ammoniakinstallatie en twee ethyleenoxide-installaties) en twee Air Liquide-installaties (twee waterstofinstallaties)”, aldus Pieters. “We vangen dus CO2 af met Kairos@C en gebruiken dan de infrastructuur van Antwerp@C om die CO2 te transporteren naar de terminal. Daar wordt de CO2 vloeibaar gemaakt, waarna die per schip wordt getransporteerd en wordt opgeslagen.”

Concrete actiepunten

De ‘Verklaring van Oslo’ werd in Noorwegen ook voorgelegd aan de aanwezige – ontslagnemende – ministers, zoals Vlaams minister-president Jan Jambon, Waals Minister Philippe Henry en Federaal Ministers Tinne Van der Straeten en Paul Van Tigchelt. “De verklaring is niet zomaar een intentieverklaring”, benadrukken de partijen, “maar een robuust actieplan dat vijf belangrijke acties vereist”:

1) Een Belgische interne Industrial Deal met alomvattende plannen van de volgende federale en regionale regeringen om het concurrentievermogen en de rechtszekerheid te verbeteren en de complexiteit van de wetgeving te verminderen.
2) Een nieuwe geest van wetgeven: regelgevende kaders die de industrie toelaten om hun decarbonisatiepaden te kiezen.
3) Risicobeperkende mechanismen: ondersteuningsmechanismen om vroege beslissers in de CCUS-waardeketen te helpen.
4) Rol van moleculen in energiesystemen: voorzien in flexibele, koolstofarme beschikbaarheid van energie als aanvulling op hernieuwbare energie.
5) Samenwerking in de Noordzee: Structurele coördinatie en samenwerking tussen landen rond de Noordzee is cruciaal om het volledige potentieel van CCUS te benutten.

“In de Haven van Antwerpen-Brugge zijn we er trots op dat we het voortouw nemen in baanbrekende projecten zoals Antwerp@C en NextGen District. Die initiatieven belichamen ons engagement om CCUS-technologieën en praktijken van de circulaire economie vooruit te stuwen. We zijn actief op zoek naar partnerschappen met CCU-spelers die samen met ons, koolstof kunnen omzetten in waardevolle producten, de koolstofkringloop kunnen sluiten en kunnen bijdragen tot een circulaire economie.

Milieuorganisatie sceptisch

Milieuorganisatie Greenpeace staat sceptisch tegenover CO2-opslag. “Het is een erg dure en weinig efficiënte technologie die ons vooral langer aan fossiele brandstoffen dreigt vast te laten houden”, zegt Joeri Thijs, woordvoerder van Greenpeace in België. Natuurvereniging WWF pleitte ervoor om CCS te beperken tot specifieke gevallen, bijvoorbeeld waar CO2-vrije productie onhaalbaar is.

Compressiestation Zeebrugge

Nog in het kader van de handelsmissie tekende Port of Antwerp-Bruges dan weer een Letter of Intent (LOI) met Fluxys, waarbij die als voorkeurspartner wordt aangeduid om een CO2-compressiestation te bouwen in Zeebrugge. Zo zal CO2 van Zeebrugge naar Noorwegen vervoerd kunnen worden via een pijpleiding, klinkt het bij Dirk De fauw, ondervoorzitter van Port of Antwerp-Bruges. Noorwegen zal een belangrijke partner zijn voor België in de opslag van CO2-captatie in sectoren waar het moeilijk is de uitstoot te verminderen.