Precies een jaar geleden startte het Havenbeveiligingskorps van de Scheepvaartpolitie in Antwerpen. Om de aanwezigheid van extra politieploegen op het terrein te verzekeren, werden toen tijdelijk 50 beveiligingsagenten ter beschikking gesteld. Tegelijkertijd werd een rekruteringscampagne voor 70 nieuwe beveiligingsagenten voor het Havenbeveiligingskorps opgestart.

‘Boots on the ground’

Meer dan 400 geïnteresseerden schreven zich in voor de selectieproeven, 83 personen werden weerhouden en 71 aspiranten begonnen in de lente van 2023 aan hun opleiding van zes tot zeven maanden. Begin mei 2024 gingen al 49 nieuwe beveiligingsagenten effectief aan het werk bij de Scheepvaartpolitie in Antwerpen. Nog 20 anderen studeren af binnen enkele weken.

En daar blijft het niet bij. Nog dit jaar starten meer dan 10 extra laureaten de opleiding om aan de slag te kunnen gaan bij het Havenbeveiligingskorps. “We hebben echt een punt gemaakt van de versterking van het dit korps”, zegt minister van Binnenlandse Zaken, Annelies Verlinden. “Meer ‘boots on the ground’ zijn belangrijk voor alle mensen die werken bij de bedrijven in de haven.”

Sinds de oprichting van het Havenbeveiligingskorps gaat het aantal veiligheidscontroles in de haven in stijgende lijn. “We hebben ondertussen al 3.000 controles van personen en voertuigen gedaan sinds de oprichting vorig jaar in mei”, zegt Verlinden. “We zien wel minder arrestaties in 2024. In 2023 waren er 150 arrestaties, de eerste vier maanden van dit jaar nog maar 19, wat er op kan wijzen dat criminelen Antwerpen toch stilaan beginnen te mijden. We moeten wel alert blijven, want mogelijk hanteren ze ondertussen nieuwe methodes.”

Meer politie-inzet

Opvallend minder arrestaties, maar volgens minister van Justitie, Paul Van Tigchelt is er nog geen licht aan het einde van de tunnel. “De cijfers gaan de goede richting uit, maar we zijn er nog lang niet. We komen van een serieuze onderbezetting van de scheepvaartpolitie en zetten dat nu recht, wat ook absoluut noodzakelijk is. De eerste maanden van vorig jaar steeg het aantal arrestaties en ondertussen zien we dat aantal substantieel dalen. Dit heeft ongetwijfeld te maken met meer inzet van de politiediensten in de haven”, aldus Van Tigchelt.

Verder landinwaarts

Er zijn dus minder arrestaties in de haven van Antwerpen, maar mogelijk wijken de criminele organisaties ondertussen uit naar kleinere havens. “Criminelen zijn inventief en zoeken naar de weg van de minste weerstand”, zegt van Tigchelt.

“Op dinsdag 7 mei 2024 hebben we nog een aanpassing van de Wet op de maritieme beveiliging gestemd die het mogelijk moet maken om ons actieterrein ook verder landinwaarts uit te breiden. We moeten niet naïef zijn. De kans dat de drugsproblematiek zich verder landinwaarts verplaatst, is groot. Daarom breiden we onze acties in de Antwerpse haven nu ook verder uit langs het Albertkanaal en bijvoorbeeld ook in de haven van Genk”, aldus Van Tigchelt.

Jonge uithalers

De oprichting van het Havenbeveiligingskorps maakt deel uit van de strijd tegen de georganiseerde drugscriminaliteit. De voornaamste taak is de beveiliging van het havengebied, onder andere door zichtbaar aanwezig te zijn op het terrein, door gericht te patrouilleren en door extra te controleren. Samen met de interventieploegen kan ook snel worden tussengekomen indien nodig, bijvoorbeeld voor de arrestatie van drugsuithalers.

“We zien dat erg jonge mensen – vaak afkomstig vanuit Nederland – ingezet worden als uithalers”, zegt An Berger van de Federale Politie. “Heel vaak zijn dat kwetsbare, jonge mensen die in de havens als uithaler het gevaarlijke werk komen doen. Ze nemen hiervoor heel wat risico’s.”

Trojaanse containers

Criminele organisaties blijken erg inventief en veranderen snel van modus operandi. Zo wordt er bijvoorbeeld meer gebruik gemaakt van Trojaanse containers om de haven binnen te geraken en minder van zogenaamde inklimmers. Nu ook die Trojanen de laatste tijd minder onderschept worden, is het niet uit te sluiten dat de criminele organisaties wederom een nieuwe werkwijze hanteren. De Federale Politie blijft hiervoor alert en volgt de situatie op de voet, samen met andere veiligheidspartners en de havengemeenschap.

Recherchedienst

De beveiligingsagenten van de Directie beveiliging (DAB) die de taken van het Havenbeveiligingskorps tijdelijk op zich namen, zijn begin deze maand teruggekeerd naar hun oorspronkelijke werkplek in Doel. Ze staan in voor de beveiliging van de kerncentrale, een taak die het afgelopen jaar door Defensie werd overgenomen.

Ook heeft de scheepvaartpolitie sinds kort een eigen recherchedienst. Daarnaast werd een cel Maritieme Beveiliging opgericht en zou het aantal personeelsleden voor de interventieploegen en voor de grenscontroles opgetrokken worden. Momenteel werken er 184 personen bij de scheepvaartpolitie, het streefdoel ligt nog altijd op 312.