REEKS – Hoe is het gesteld met de logistieke en maritieme opleidingen in BelgiĆ«? Vinden jongeren makkelijk de weg naar die opleidingen en worden er voldoende toekomstige logistieke professionals afgeleverd? Flows duikt aan het begin van het nieuwe academiejaar in dit onderwerp.
De komende drie weken geven wij u een overzicht van alle logistieke en maritieme opleidingen in Belgiƫ. We bekijken per school of onderwijsinstelling hoe het gesteld is met de instroom van nieuwe leerlingen en hoeveel er afstuderen. Om een zo compleet mogelijk overzicht te bieden, hebben we gesproken met zowel middelbare scholen, hogescholen als universiteiten. We lichten er telkens enkele opmerkelijke opleidingen uit en bekijken of er voldoende studenten doorstromen naar de bedrijven, waar de nood aan nieuw personeel erg hoog is.
Vraag groter dan instroom
Vandaag bekijken we eerst de trends. Hoe groot is bijvoorbeeld de vraag van de bedrijven naar studenten die afstuderen? Bij vrijwel alle instellingen die we contacteerden wordt gemeld dat de vraag naar afgestudeerden met een logistieke achtergrond groot is. Veel functies, zoals logistiek verantwoordelijke, expediteur, en douanedeclarant, worden bovendien beschouwd als knelpuntberoepen. Dat wijst op een voortdurende behoefte aan logistieke professionals in de sector, met veel openstaande vacatures die moeilijk ingevuld worden.
De instroom van nieuwe studenten voldoet niet om aan de vraag van de sector te voldoen. Dat wordt versterkt door de demografische ontwikkelingen (vergrijzing en pensionering), waardoor de vraag naar nieuwe instroom extra hoog is. Instellingen zoals HOGENT, Arteveldehogeschool in Gent, en Thomas More in onder andere Mechelen geven aan dat de instroom van studenten onvoldoende is om het aantal vertrekkers in de sector op te vangen.
Samenwerking met bedrijven
Bij veel opleidingen is er een nauwe samenwerking met de sector, wat blijkt uit de grote beschikbaarheid van stageplaatsen en de betrokkenheid van bedrijven bij de verschillende opleidingen, zoals gastcolleges, bedrijfsbezoeken en projecten met leerlingen. Bedrijven tonen een duidelijke bereidheid om studenten te begeleiden en vaak ontstaan al tijdens de stage mogelijkheden om bij het bedrijf te blijven na het afstuderen.
Diversiteit in opleidingen
Er is een brede diversiteit in logistieke en maritieme opleidingen, met specialisaties die variĆ«ren van supplychainmanagement tot maritiem transport en luchtvrachtlogistiek. Instellingen zoals Antwerp Management School, Thomas More en Universiteit Antwerpen bieden specifieke Engelstalige en internationale programma’s aan, zoals Global Supply Chain Management, om in te spelen op de internationale aard van de logistieke sector.
Vernieuwing van curricula
Meerdere instellingen geven aan dat hun opleidingen recent vernieuwd zijn of dat ze inspelen op nieuwe technologieƫn en ontwikkelingen in de sector, zoals AI, robotica, en digitale vaardigheden binnen de supplychain. Dit sluit aan bij de trend van digitalisering in de logistieke sector, waar technologie een steeds belangrijkere rol speelt.
Onbekend is onbemind
Zowat alle onderwijsinstellingen geven aan dat de logistieke sector onvoldoende bekend is bij studenten die moeten kiezen in welke richting ze gaan verder studeren. Jongeren hebben vaak een verkeerd beeld van wat logistieke beroepen inhouden, waarbij ze denken aan saaie, fysieke arbeid in plaats van boeiende en veelzijdige functies. Dat bemoeilijkt het aantrekken van nieuwe studenten. Verschillende instellingen wijzen op de noodzaak van betere promotie en voorlichting, zowel vanuit de sector als het onderwijs.
Goede vooruitzichten
Ondanks het tekort aan instroom is de sector voor veel studenten aantrekkelijk vanwege de goede arbeidsmarktperspectieven. Afgestudeerden vinden snel werk en worden vaak al gecontacteerd door bedrijven voor ze afstuderen. Die positieve vooruitzichten dragen bij aan de aantrekkingskracht van logistieke opleidingen voor degenen die wel voor de richting kiezen.
Blijvende uitdaging
Hoewel de meeste instellingen zich richten op de brede logistieke sector, zie je regionale specialisaties en niches ontstaan. Bijvoorbeeld in West- en Oost-Vlaanderen is er een sterke focus op de opleiding douanedeclarant, terwijl in andere regio’s zoals Antwerpen dan weer meer de nadruk ligt op maritieme en luchtvrachtlogistiek.
Al met al tonen de resultaten aan dat de logistieke en maritieme sector bloeit en steeds belangrijker wordt. Maar de sector heeft dus moeite om voldoende jonge professionals aan te trekken om aan de groeiende vraag te voldoen. De samenwerking met de industrie is sterk, maar er is een blijvende uitdaging om de instroom te vergroten.
